Experimenter

Yönetmen: Michael Almereyda | Oyuncular: Peter Sarsgaard, Winona Ryder, Edoardo Ballerini, Jim Gaffigan, Anthony Edwards, John Palladino, Ned Eisenberg, Lori Singer, Taryn Manning, Anton Yelchin, John Leguizamo | Senaryo: Michael Almereyda | 98 dakika | Drama, Biyografi

Gotham, Independent Spirit, BIFA gibi ödülleri çok seviyor olmam, beni varlığından haberimin dahi olmadığı bağımsız filmlerle buluşturmalarından kaynaklanıyor. Eğer bu küçük ödül grupları olmasa ne Tyrannosaur, ne Afternoon Delight, ne de Pariah ile tanışabilirdim. Bu sene de ödül sezonunun start almasıyla birlikte yine adını pek duymadığımız birkaç filme dikkatimizi çektiler. High-Rise ve Heaven Knows What yakın tarihte tüketmek istediğimiz Gotham/BIFA adayları araında yerini almakta. Fakat biz bugün değeri bilinmeyen oyuncu, Peter Sarsgaard’ın başrolünde yer aldığı Experimenter’ı konuşacağız. Aynı kariyere An Education, Garden State ve Boys Don’t Cry gibi birbirinden farklı filmler sığdırmayı başaran Sarsgaard rol aldığı her projede görünmez adam olmayı başardı. Televizyona geçince daha çok takdir edilen karakter oyuncuları gibi acaba The Killing sayesinde talih yüzüne güler mi dedik, fakat ne yazık ki onun başladığı sezonla birlikte The Killing de Emmy’nin gözünden düştü. Hala her sene yılın önemli bağımsızlarında karşımıza çıkmaya devam ediyor. Fakat Experimenter, uzun bir aradan sonra Sarsgaard’ın yeteneklerini doya doya görmemize yardımcı oldu.

Peter Sarsgaard

60’lı yıllarda yaptığı sosyal deneylerle insanlar üzerinde otoritenin gücünü ölçen başarılı psikolog Stanley Milgram’i anlatıyor film. Fakat bir biyografi gibi uzata uzata manasız özel hayat detaylarıyla değil, Milgram’in sıkı sıkı bağlı olduğu kariyerine odaklanılmış. Tabi hikayenin bir noktasında hayatındaki en önemli kadın, Sasha Menkin de giriyor devreye. Fakat Milgram’in meslek hayatında da önemli bir rol oynadığından dolayı eşi ile olan münasebeti filmin odağının kaybolmasına yol açmıyor. Önce uzun bir planda Milgram’in dördüncü duvarı yakarak seyirciye anlattığı deneylerini ve deneklerini izliyoruz. Ardından da Experimenter ufak süsler ve kariyeri sırasında karşılaştığı sayısız tümsekle Milgram’in daha belirgin bir portresini çizmeye başlıyor.

Winona Ryder ve Peter Sarsgaard

Experimenter, işin deney kısmını sadece hikayede bırakan bir film değil. Yönetmen ve aynı zamanda senarist Michael Almereyda, izleyicisine farklı bir deneyim yaşatabilmek için filmin her yerine ufak dokunuşlarda bulunmuş. Öncelikle ana karakterinin gerçekliğine inandırabilmek için Peter Sarsgaard’ın kameraya bakarak açıklama yaptığı pek çok sahne eklemiş. Netflix’deki House of Cards isimli diziyi izliyorsanız, tıpkı Frank Underwood gibi Stanley Milgram’in de iç dünyasının kapılarını açtığını söylesem kafanızda bir resim çizebilmenize yeter sanıyorum. Ayrıca belirli bir kronolojik kurguyu da gözetmeden, kimi zaman hissedilmesi dahi mümkün olmayan ufak detaylarla bağlanmış tüm mizansenler. Bir sahnede Milgram’i meslektaşlarıyla aynı masada izliyorken, hemen arkasından tekrar deneylere dönüp o masada geçmiş bir muhabbet üzerinden yine amaca odaklı adımlarını izliyoruz. Ve bu başına buyruk halleri de Experimenter’ı kurgusal bir film yapmaktan çıkarıp bir belgesele dönüştürüyor. Bu egoist adamı tanıdıkça ve insan doğasının karanlık tarafları hakkındaki fikirlerini öğrendikçe filmin içerisine daha da çok giriyorsunuz.

Jim Gaffigan

Peter Sarsgaard, kariyerinin belki de en başarılı performansını vermiş Experimenter’da. Neredeyse klostrofobik bir filmde diğer oyuncularla dikkatimiz kolayca dağılabilecekken, Sarsgaard her sahneyi sahiplenerek öne çıkıyor. Öyle ki filmin diğer kilit karakterini canlandıran Winona Ryder sahneye girdiğinde bile gözlerinizi Sarsgaard’ın oyunundan alamıyorsunuz. Experimenter’ın en sevdiğim yanlarından biri de televizyondan ve diğer küçük bağımsızlardan aşina olduğumuz isimleri denek olarak karşımıza çıkarması oldu. Taryn Manning, Anton Yelchin ve John Leguizamo aklıma ilk gelenler. Komedyen Jim Gaffigan da dramatik rollerin altında kalkabildiğini kanıtlamış. Küçük ama etkili rolü filmde en sevdiğim karakterlerden biriydi. Hatta Experimenter’ın kimi zaman yabanileşen tavrının yere basmasını sağlıyor bile denebilir ufak mizahi dokunuşlarıyla.

Çok da lafı uzatmak istemiyorum. Adını hala duymayanların Experimenter’ı zihnine kazımasını, duyanların da derhal başına geçip izlemesini rica edeceğim. Ben böyle orijinal bir deneyim yaşayacağımı tahmin etmemiştim. Umarım sizler de benim kadar zevk almayı başarabilirsiniz.

[review]