Oscar 2019

Oscar Rehberi ’18: Kısalar

5 Şubat 2019

tarihinde yayınlandı.

91. Akademi Ödülleri’nin dağıtılacağı aya çoktan girişi yaptık. Ve yıllanmış Oscar Boy geleneğini de rafından çıkarma zamanı geldi çattı. Eskiden kategori kategori bilgi verip köşeme çekildiğim Oscar Rehberi yazı serisinde son birkaç senedir tahminlerimi de paylaşıyorum. Törene kadar fikrim değişecek olursa da son hafta karaladığım yazıda haberini veriyorum zaten sizlere. Bilmeyenler için de söyleyeyim, bu yalnızca kim kazanır sohbeti yaptığımız bir başlık değil. Aynı zamanda nasıl oy kullanılıyor, kimler oy kullanıyor, branşların ne tür eğilimleri var gibi soruları da olabildiğince cevaplandırmaya gayret ediyorum. Şimdi… Muhtemelen canlı yayını göremeyecek, o meşhur üç dalla başlayalım. Herkesin tahminlerini alt üst eden 15 aday kısadan 10’una ulaşabilmekteyiz bu yıl. Hatta adaylar açıklanmadan evvel Weekends, Marguerite ve Detainment da bulunmaktaymış internetin derinliklerinde. Ama kurallar gereği tüm sayfalar çevrimdışı pozisyonuna geçmiş.

Ufaktan girizgâhı yapalım… 1932 yılında açılan kısa film ve kısa animasyon dallarına, 1941 yılında da kısa belgesel dahil olmuş. Başvuran yapımlarda aranan ilk özellik 40 dakikayı geçmemeleri. Kısa animasyonların en az %75’inin animasyon tekniğini kullanarak yaratılmış olması isteniyor. Kısa belgesellerin kısa film gibi başvuruda bulunmaları tamamen yasak. Ve animasyonu bir anlatım tekniği olarak kullanan kısa belgeselleri de animasyon kategorisine kati surette dahil etmiyorlar. Bunların haricinde 1 Ekim 2017 – 30 Eylül 2018 tarihleri arasında günde en az bir kere, bilet karşılığı, Los Angeles’ın herhangi bir bölgesinde minimum bir hafta gösterilmiş olma şartı var. Ayrıca Akademi tarafından belirlenmiş festival listesinden en az birinde ödül almış olmanız zorunlu kılınıyor. Aksi takdirde değerlendirmeye giremiyorsunuz.

Öğrenci filmlerine karşı temkinli davranan Akademi, sadece kendi yarışmasında altın, gümüş ya da bronz madalya alan yapımlara kapılarını açıyor. Sonrasında ise klasik değerlendirme süreciyle karşılaşıyoruz. Her üç kategoride de yapımlar üyelere sunuluyor ve 6’dan 10’a puanlanıyor. 7.5 ve üzeri ortalama alan 10’un üzerinde yapım varsa kısa liste en yüksek ortalamayı tutturanlarla oluşturuluyor. 7.5’un üzerine çıkan 6 ile 9 arasında yapım var ise yine listeleniyor. Eğer 6 film de çıkmıyorsa bu rakamı tamamlayana kadar ortalaması en yüksekten başlayarak kısa liste oluşturuluyor. Enteresandır kısa belgesellerde bu puanlama yerine, sıralı oylama sistemi kullanılmakta. Zaten branş olarak da belgeselcilere atanmış bu dal, kısacılara değil. Kısa listeler bittikten sonra eğer ki o dalın muhattabı Akademi üyesi oy kullanmak istiyorsa tüm filmlerin gösterimlerine katılmak mecburiyetinde bu arada. Yani “İzlemeden oy veriyorlar.” iddiasını çürütecek bir sistemleri mevcut.

Buraya kadar bir sıkıntımız yok, öyle değil mi? O zaman 2018’in adaylarına odaklanabiliriz… Efendim, 15 yapım adına Oscar’a aday edilmiş yönetmenler ve yapımcılar arasında daha önce bu şerefe nail olmuş isimler var. Mesela A Night at the Garden ile şansını deneyen Marshall Curry, evvelden En İyi Belgesel kategorisinde If a Tree Falls: A Story of Earth Liberation Front (2011) ve Street Fight (2005) ile boy göstermiş ama ödülü kapamamış. Lifeboat’tan Bryn Mooser yine aynı dalda Body Team 12 (2015) ile ilk beşe girmiş, zafera ulaşamamış. Animal Behaviour’un yaratıcıları, Alison Snowden ve David Fine ise, Bob’s Birthday (1994) ile seneler evvel En İyi Kısa Animasyon ödülünü evine götürmüş. End Game’in yönetmeni Rob Epstein’i de unutmayalım. Kendisinin bir değil, iki Oscar’ı var. En İyi Belgesel yarışında The Times of Harvey Milk (1984) ve Common Threads: Stories from the Quilt (1989) ile iki kere zarftan ismi çıkmış.

Her şeyden evvel kısa animasyon dalına dikkat çekmek istiyorum; çünkü AMPAS burada büyük stüdyolara yüz vermeyi pek sevmiyor. Bu da Bao’nun önünü tıkayacak, biz zaten yeteri kadar Pixar’ı ödüllendiriyoruz diye düşündürecek sanki. Esasında kısa listeden Lost & Found’un aday olması durumunda mutlak favoriye evrileceğine epey inanmıştım. Fakat dışarıda kalmış. Dolayısıyla büyük bir kararsızlık yaşamaktayım. İçlerinden izlemediğim tek aday Weekends ve onun hakkında da hep olumlu şeyler okudum. İster istemez tahminlerimin zirvesine adını yazmak geliyor içimden. Tabii Late Afternoon’u gören bir insan evladının ağlamaktan helak olmayacağına ve bu yapıma oy vermeyeceğine de inanmak istemiyorum.

Kısa belgesel kanadında beş yapımın beşini de izledim. Bir araya getirilmiş üç beş arşiv görüntüsüyle A Night at the Garden’ın neden aday edildiği hakkında en ufak bir fikrim yok. LIFEBOAT deseniz, son 2-3 senedir aynı meselelerle ilgili tonlarca belgesel çekildi ve Akademi de bence hakkını teslim etti bu konuyla ilgilenen yapımlara. Black Sheep… Ben fazla cilasız ve hatta tabir-i caizse çiğ buldum. Ancak internet üzerinde ciddi bir hayran kitlesi barındırdığını görüyorum. İki sene evvel yine burada ağırlanan bir başka Netflix işi Extremis ile geçen seneden Heroin(e)’i andıran End Game streaming servisinin intikamını alabilir. Yalnız ellerindeki diğer hazine Period End of Sentence bir adım öndeymiş gibi hissediyorum.

Ve son olarak kısa filmler… Sona bıraktım, çünkü içlerinden tek birini izleyebildim, o da uyduruk mu uyduruk Fauve. Marguerite’in favori gösterildiğini hatırlatarak şu Detainment meselesinden bahsedeyim. Filmi izleyenler ödülü alması gerektiğini savunuyor evet, ama ciddi bir sıkıntı yaşandı geçtiğimiz günlerde. Öyküsü gerçek hayattan uyarlanmış hikâyede yaşamını sürdürmekteki ailenin rızası alınmamış sanıyorum. Bu travmayı tekrar yaşamak zorunda kalmalarına dair üzüntülerini belirttiler bir canlı yayında. Ben sezonu takip edenler tarafından sıkça haberi yapıldığı için adaylığı da ıskalayacağını sanıyordum, ama Akademi pek umursamamış belli ki. Bir de ödülü verecek olurlarsa iyi güleceğim.

Bunun haricinde eklemek istediğim bir şey yok. Aşağıda adaylar ve 15’inden 10’unu izleyebileceğiniz linkler mevcut. Hepsine isimlerini tıklayarak ulaşabilirsiniz. Yarın bir başka Oscar Rehberi’nde görüşmek üzere diyelim ve serinin ilk ayağını sonlandıralım.