Tüm Zamanların En İyi Kuir Filmleri

Çay içmemizin, beraber film izlememizin, protesto hakkımızı kullanmamızın yasaklandığı, gökkuşağının kriminalize edildiği, LGBTİ+ derneklerinin kapatılmaya çalışıldığı bir coğrafyadan ve Onur Ayı’ndan herkese merhaba! Direnişimizin dişli ve daim olduğu, kimliklerimizi, yönelimlerimizi bağıra çağıra kutlayabildiğimiz, özgürlüğün ve eşitliğin mücadele ettiğimiz değil kazanıp cebe attığımız kavramlar olduğu nice aylar dilerken küçük bir deliliğe kalkıştım bu yıl. Haziran boyunca süren suskunluğumun, Oscar Boy sayfalarındaki ölüm sessizliğinin de açıklaması hatta: Tüm Zamanların En İyi Kuir Filmleri.

Türkiye’den 70’in üzerinde sinema emekçisi ve sinema yazarının 10 filmlik sıralamalarıyla müthiş bir manzara çıktı ortaya. Toplamda 222 film anıldı, ama özet olarak 50 filmlik kolektif bir liste de oluşturmuş olduk. Sohbet etmenin hayalini bile kuramayacağım o kadar güzel insanlarla tanıştım ki bu süreçte, bana da hakikatli bir Onur Ayı armağan etti listenin hazırlığı. Sizin nezdinizde hepsine bir kez daha kocaman sarılmak istiyorum. Beni kırmayarak listelerini paylaştıkları, listeye olan katılımın artması için verdikleri uğraşları, önerileri ve destekleri için hem katılan, hem de liste göndermiyor olsa bile yardımlarını esirgemeyen herkese binlerce kez teşekkürler!

Coşkulu ve ağrısız, direnişimizin de asla boyun eğmediği yarınlar dilerken sizleri önce en iyi 50 sıralamasıyla baş başa bırakacağım şimdi. Katılan herkesi ve listelerini ikinci sayfada bulabileceğiniz gibi, Letterboxd’ta da bir listemiz mevcut. E hadi hanımlar, canım enbyler ve bir takım beyler… Afiyetle! 🌈

① Portrait of a Lady on Fire (2019, Céline Sciamma)

En İyi Senaryo ve Kuir Palmiye ödülleriyle tamamladığı 72. Cannes Film Festivali’nde prömiyerini yapan Portrait of a Lady on Fire, Sight & Sound’un geçtiğimiz yıl yayımladığı Tüm Zamanların En İyi Filmleri anketinde de 30. olmuştu.
(258 puan, 38 liste)

② Happy Together (1997, Wong Kar-Wai)

50. Cannes Film Festivali’nden En İyi Yönetmen ödülüyle ayrılan Happy Together, Sight & Sound tarafından Yeni Kuir Sinema’nın en önemli temsilcilerinden biri olarak ilan edildi. BFI’nın 2016’da yaptığı En İyi LGBTİ+ Filmleri listesinde de üçüncü sırada yer aldı.
(198 puan, 26 liste)

③ Paris is Burning (1990, Jennie Livingston)

RuPaul’s Drag Race reading görevinin ilham kaynağı Paris is Burning, 2016 yılında ABD Ulusal Film Arşivi’ne eklenerek korumaya alındı. Hâlâ New York’un seksenlerdeki balo kültürüyle alakalı en önemli belgesel olma özelliğini taşıyor.
(167 puan, 26 liste)

④ Call Me by Your Name (2017, Luca Guadagnino)

André Aciman’ın romanından uyarlanan yapım, ustaların ustası James Ivory’e En İyi Uyarlama Senaryo dalında kariyerinin ilk Oscar’ını getirdi. Ayrıca film 2010’lu yılların filmlerini listeleyen IndieWire tarafından 18., Little White Lies tarafından ise 47. sırada anıldı.
(151 puan, 31 liste)

⑤ Carol (2015, Todd Haynes)

68. Cannes Film Festivali’ndeki prömiyerinin ardından En İyi Kadın Oyuncu (Rooney Mara) ve Kuir Palmiye ödüllerine layık görülen Carol, BFI’nın 2016’da yaptığı En İyi LGBTİ+ Filmleri listesinde birinci geldi.
(136 puan, 24 liste)

⑥ Weekend (2011, Andrew Haigh)

Kariyerine Ridley Scott filmlerinde editör yardımcısı olarak başlayan Andrew Haigh, ikinci uzun metrajlısı Weekend’in başarısının ardından HBO’ya Looking isimli kuir bir dizi yaptı. Weekend, SXSW’da Seyirci Ödülü’ne layık görüldü.
(109 puan, 17 liste)

⑦ Brokeback Mountain (2005, Ang Lee)

62. Venedik Film Festivali’nde Altın Ayı’yı alan Brokeback Mountain, Akademi Ödülleri’nde de Ang Lee’ye En İyi Yönetmen ödülü getirdi. Filmin Crash karşısında uğradığı yenilgi, hâlâ tüm zamanların en tatsız Oscar sürprizlerinden biri olarak anılıyor.
(103 puan, 16 liste)

⑧ And Then We Danced (2019, Levan Akin)

Eşcinsel bir aşk anlatıldığı için hikâyesinin geçtiği Gürcistan’da protesto edilen And Then We Danced, bilhassa bizim ülkemizde geniş bir hayran kitlesi edindi. Cannes’ın Directors’ Fortnight bölümünde de gösterilen yapım İsveç adına Oscar’a gönderilmişti.
(92 puan, 17 liste)

⑨ All About My Mother (1999, Pedro Almodóvar)

İlk 50’de üç filmi bulunan Pedro Almodóvar’ın eleştirel anlamdaki en başarılı filmlerinden All About My Mother, Oscar ve Altın Küre’de En İyi Yabancı Film, BAFTA’da ise hem En İyi Yabancı Film hem de En İyi Yönetmen ödülleriyle buluşmuştu.
(81.5 puan, 16 liste)

⑩ Hedwig and the Angry Inch (2001, John Cameron Mitchell)

İlk gösterimini yaptığı Sundance’te En İyi Yönetmen ve Seyirci Ödülü’ne layık görülen Hedwig and the Angry Inch, 2014’te tekrardan Broadway’e taşındı. Yeni sahne uyarlaması, aday edildiği 8 Tony Ödülü’nden 4’ünü evine götürdü.
(80 puan, 13 liste)

⑪ Moonlight (2016, Barry Jenkins)

Oscar tarihinin en büyük skandallarından birinin baş kahramanı olan Moonlight, En İyi Film dahil üç dalda ödülle buluştu. Ayrıca LGBTİ+ temalı ve tamamı siyah oyunculardan oluşan ana akım ilk film özelliğini taşıyor.
(70 puan, 12 liste)

⑫ The Bitter Tears of Petra von Kant (1972, Rainer Werner Fassbinder)

Rainer Werner Fassbinder’in kendi oyunundan beyazperdeye uyarladığı ve Avrupa sinemasının çığır açmış yapımlarından biri olarak kabul gören The Bitter Tears of Petra von Kant, prömiyerini 22. Berlin Film Festivali’nde yaptı.
(64 puan, 9 liste)

⑬ Mulholland Drive (2001, David Lynch)

Tüm zamanların en iyileri listelerinde kendine her daim yer bulan David Lynch başyapıtı Mulholland Drive, 54. Cannes Film Festivali’nde En İyi Yönetmen ödülünü almıştı. Lynch sonrasında Oscar’a da aday edildi.
(52.5 puan, 8 liste)

⑭ Stranger by the Lake (2013, Alain Guiraudie)

66. Cannes Film Festivali’nin Belirli Bir Bakış bölümünden En İyi Yönetmen ve Kuir Palmiye ödülleriyle ayrılan Stranger by the Lake, meşhur Fransız dergisi Cahiers du cinéma tarafından 2013 yılının en iyi filmi seçilmişti.
(51.5 puan, 10 liste)

⑮ Blue Is the Warmest Color (2013, Abdellatif Kechiche)

Abdellatif Kechiche’nin büyük yankı uyandıran tartışmalı filmi Blue Is the Warmest Color, 66. Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye’yi aldı. Hatta ödül sadece yönetmene değil, filmin iki başrolüne de takdim edildi.
(49.5 puan, 11 liste)

⑯ Cahil Periler (2001, Ferzan Özpetek)

Geçtiğimiz yıl dizi formatında yeniden çekilen Cahil Periler, ilk gösterimini 51. Berlin Film Festivali’nde yaptı. Filmin iki başrolü de İtalya’da verilen en büyük ödüllerinden Nastro d’Argento’ya layık görüldü.
(49 puan, 6 liste)

⑰ Querelle (1982, Rainer Werner Fassbinder)

Tüm Zamanların En İyi Kuir Filmleri listesine iki filmle giren Fassbinder’in Jean Genet romanından uyarladığı ve yönetmenin vefatından sonra ilk gösterimini yapan Querelle, Fasbinder’ın son filmi olma özelliğini taşıyor.
(48 puan, 9 liste)

⑱ Je, Tu, Il, Elle (1974, Chantal Akerman)

Chantal Akerman’ın yazdığı, yönettiği ve oynadığı Je Tu Il Elle, BFI tarafından yapılan Tüm Zamanların En İyi LGBTİ+ Filmleri listesinde de 18. sırada yer almıştı.
(47.5 puan, 8 liste)

⑲ A Single Man (2009, Tom Ford)

Gucci ile Yves Saint Laurent bünyesinde kreatif direktör olarak çalışmış Tom Ford’un uzun metrajlısı, başrolü Colin Firth’e ilk Oscar adaylığını getirdi. 66. Venedik Film Festivali’nde de En İyi Erkek Oyuncu ve Kuir Aslan ödüllerine layık görüldü.
(47 puan, 9 liste)

⑳ Death in Venice (1971, Luchino Visconti)

Luchino Visconti’nin Thomas Mann kitabından uyarladığı Death in Venice, BFI’nın meşhur anketinde 27. sırada geldi. 4 kategoride BAFTA ödülüyle buluşan yapımın genç başrolü hakkında 2021 yılında The Most Beautiful Boy in the World isimli bir belgesel de yayınlandı.
(47 puan, 7 liste)

㉑ Orlando (1992, Sally Potter)

İlk olarak 49. Venedik Film Festivali’nde gösterilen Orlando, iki dalda Oscar’a aday oldu. Ayrıca uyarlandığı Virginia Woolf romanıyla birlikte 2020’de yapılan Met Gala’nın ilham kaynaklarından biri olarak duyurulmuştu.
(42.5 puan, 6 liste)

㉒ The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert (1994, Stephan Elliott)

Avustralya sinemasının kült yapımlarından, LGBTİ+ karakterleri pozitif bir ışıkta gösterdiği için de çok sevilen Priscilla’nın 2006 yılında Sidney’de sahneye uyarlandı, oradan da West End’e ve Broadway’e taşındı. Prodüksiyonlar Tony ve Laurence Olivier Ödülleri’yl buluştu.
(42 puan, 7 liste)

㉓ Bound (1996, Lilly & Lana Wachowski)

The Matrix’le tanınan Wachowskiler’in Billy Wilder filmlerinden esinlenerek çektiği Bound, kariyerlerinin ilk uzun metrajlısı olma özelliğini taşıyor. Film, 53. Venedik Film Festivali’nde yarışma dışı gösterilmişti.
(41 puan, 8 liste)

㉔ Law of Desire (1987, Pedro Almodóvar)

Almodóvar’ın John Waters’tan esinlenerek çektiği Law of Desire, kariyerindeki üç referans oldu: Women on the Verge of a Nervous Breakdown, The Human Voice ve Bad Education.
(41 puan, 5 liste)

㉕ Un chant d’amour (1950, Jean Genet)

Fransız yazar Jean Genet’nin ilk ve tek filmi, avant-garde türündeki 26 dakikalık Un chant d’amour grafik sahneleri yüzünden ilk gösteriminin ardından yasaklanmıştı. Bugün ise film, kuir sinema tarihinin önemli klasiklerinden biri olarak anılıyor.
(41 puan, 5 liste)

㉖ Tangerine (2015, Sean Baker)

Sean Baker’ın iPhone 5S ile çektiği Tangerine, aday edilmemiş olsalar dahi Oscar listelerinde yer almak için kampanya yapın tarihin ilk trans oyuncularını (Kitana Kiki Rodriguez ve Mya Taylor) barındırıyor.
(36 puan, 10 liste)

㉗ My Own Private Idaho (1991, Gus Van Sant)

1993’te kaybettiğimiz River Phoenix’in de yer aldığı yapım, 48. Venedik Film Festivali’nde gösterilmiş ve Phoenix’e En İyi Erkek Oyuncu ödülü getirmişti. My Own Private Idaho, doksanlardaki kuir temalı bağımsız film akımının da öncülerinden biri olarak görülmekte.
(35 puan, 10 liste)

㉘ Dönersen Islık Çal (1993, Orhan Oğuz)

7. Altın Koza Film Festivali’nde Halk Jürisi Özel Ödülü’nü alan Dönersen Islık Çal’ın yönetmeni Orhan Oğuz sonrasında Süper Baba ve İkinci Bahar gibi pek çok ekran klasiğinde yönetmenlik yaptı.
(33 puan, 4 liste)

㉙ Pink Flamingos (1972, John Waters)

John Waters imzalı Trash Üçlemesi’nin ilk ayağı Pink Flamingos, 2021 yılında kült film statüsüyle ABD Ulusal Film Arşivi’ne eklendi. Film ilk gösterime çıktığında İsviçre, Avustralya, Kanada ve Norveç’te yasaklanmıştı.
(32 puan, 4 liste)

㉚ C.R.A.Z.Y. (2005, Jean-Marc Vallée)

2021’de kaybettiğimiz Jean-Marc Vallée’nin Kanada sınırlarında eleştirel ve ticari anlamda başarılara imza atan filmi C.R.A.Z.Y, 2015 yılında Toronto Film Festivali tarafından yapılan Tüm Zamanların En İyi 10 Kanada Yapımı Filmi listesinde 8. sırada yer aldı.
(32 puan, 4 liste)

㉛ My Beautiful Laundrette (1998, Stephen Frears)

BFI’nın düzenlediği 20. Yüzyılın En İyi 50 Britanya Yapımı Filmi listesine giren My Beautiful Laundrette, senaristi Hanif Kureishi’ye Oscar ve BAFTA adaylıkları getirmişti. 2019’da sahneye konan versiyonunda filmde Omar’ı oynayan Gordon Warnecke, Omar’ın babası rolüne can verdi.
(31.5 puan, 7 liste)

㉜ Pride (2014, Matthew Warchus)

67. Cannes Film Festivali’nde Directors’ Fortnight kapsamında gösterilen ve Kuir Palmiye’yi kazanan Pride için geçtiğimiz günlerde BEKSAV Sinema Kolektifi’nin yaptığı gösterime giden pek çok arkadaşımız gözaltına alındı.
(31 puan, 7 liste)

㉝ Blue (1993, Derek Jarman)

Tamamı mavi bir ekrandan oluşan Blue, filmi çektiği sırada AIDS sebebiyle görme yetisini kaybeden Derek Jarman’ın son uzun metrajlısı olma özelliğini taşıyor. Jarman, ilk gösterimden yalnızca bir sene sonra vefat etti.
(31 puan, 4 liste)

㉞ Beau Travail (1999, Claire Denis)

Usta yönetmen Claire Denis’nin en iyi filmi olarak kabul gören Beau Travail de liste fatihlerinden bir diğeri. Daha geçtiğimiz yıl yeniden yapılan Sight & Sound’un Tüm Zamanların En İyi Filmleri anketinde 7. sırada yer aldı.
(30 puan, 6 liste)

㉟ Tropical Malady (2004, Apichatpong Weerasethakul)

57. Cannes Film Festivali’ni Jüri Ödülü ile tamamlayan Tropical Malady de sayısız “tüm zamanlar” listesine adını yazdıranlardan bir diğeri. Aynı zamanda üç büyük festivalin ana yarışmasından ödül alan ilk Tayland yapımı film olmayı başardı.
(30 puan, 4 liste)

㊱ The Hours (2002, Stephen Daldry)

Dev isimleri buluşturan The Hours, Nicole Kidman’a kariyerinin ilk ve tek Oscar’ını getirdi. Pulitzer ödüllü Michael Cunningham romanının beyazperde uyarlaması toplamda 9 Oscar adaylığı aldı. 2022’de de New York Metropolitan Operası tarafından sahneye kondu.
(30 puan, 4 liste)

㊲ BPM (2017, Robin Campillo)

Robin Campillo’nun kariyerinin zirve noktası denilebilecek BPM, ilk gösterimini 70. Cannes Film Festivali’nde gerçekleştirmiş ve festivali Jüri Büyük Ödülü’yle tamamlamıştı. Ayrıca altı dalda César ödülüne sahip.
(29 puan, 7 liste)

㊳ A Fantastic Woman (2017, Sebastián Lelio)

67. Berlin Film Festivali’ni En İyi Senaryo ve Teddy Ödülü’yle kapatan A Fantastic Woman, Şili adına Oscar’da yarıştı. Ülkesine uluslararası film kategorisinde ikinci adaylığını ve ilk ödülünü getirdi.
(29 puan, 7 liste)

㊴ I Don’t Want to Sleep Alone (2006, Tsai Ming-liang)

Malezya hükümeti filmi kültürel, etik ve ırksal sebeplerden yasaklamaya, ülkeyi kötü gösterdiği için dağıtımına engel olmaya çalışınca Tsai Ming-liang, filmi kurallara göre yeniden kesmek zorunda kaldı.
(28 puan, 5 liste)

㊵ Tongues Untied (1989, Marlon T. Riggs)

Marlon T. Riggs’in deneysel belgeseli Tongues Untied, 2022 yılında ABD Ulusal Film Arşivi’ne dahil edildi. 2019 yılında Peabody Ödülleri, filme ve yönetmenine özel bir ödül takdim etti.
(26.5 puan, 4 liste)

㊶ Dog Day Afternoon (1975, Sidney Lumet)

Hem eleştirel, hem de ticari başarıyı yakalayan Dog Day Afternoon, 6 dalda Oscar’a aday edildi ve En İyi Özgün Senaryo kategorisinde galip geldi. Kültürel, tarihi ve estetik anlamında biricik olması sebebiyle de 2009 yılında ABD Ulusal Film Arşivi’ne eklendi.
(26.5 puan, 4 liste)

㊷ Laurence Anyways (2012, Xavier Dolan)

65. Cannes Film Festivali’nde Belirli Bir Bakış bölümünde gösterilen Laurence Anyways, Suzanne Clément’a En İyi Kadın Oyuncu ödülü getirdi. Ayrıca Xavier Dolan, o seneki Kuir Palmiye’nin sahibi oldu.
(25 puan, 6 liste)

㊸ Maurice (1987, James Ivory)

Ismael Merchant – James Ivory ortaklığının en değerli meyvelerinden Maurice, 44. Venedik Film Festivali’nde gösterildi ve En İyi Yönetmen, En İyi Müzik, En İyi Erkek Oyuncu kategorilerinde ödüllendirildi.
(25 puan, 4 liste)

㊹ Heavenly Creatures (1994, Peter Jackson)

51. Venedik Film Festivali’nin açılışını yapan Heavenly Creatures, Lord of the Rings serisiyle tanıdığımız Peter Jackson’a En İyi Yönetmen ödülünü getirdi. Kate Winslet ve Melanie Lynskey’i dünya sahnesine taşıyan yapım, özgün senaryo dalında da Oscar’a aday oldu.
(24.5 puan, 3 liste)

㊺ The Crying Game (1992, Neil Jordan)

Ödül sezonunda epey ilgi gören The Crying Game, En İyi Film dahil 6 dalda Oscar’a aday edilmiş ve En İyi Özgün Senaryo kategorisinde galip gelmişti. Vizyona girdiği sene ABD gişesinde en çok kâr elde eden yapım oldu.
(24 puan, 4 liste)

㊻ Çilingir Sofrası (2022, Ali Kemal Güven)

İlk gösterimini 41. İstanbul Film Festivali’nde yapan Çilingir Sofrası, Jüri Özel Ödülü’nü aldı. Ayrıca filmin iki başrol oyuncusu Ahmet Rıfat Şungar ve Barış Gönenen, En İyi Erkek Oyuncu kategorisinde ödülle buluştu.
(23.5 puan, 7 liste)

㊼ Close (2022, Lukas Dhont)

Close da listenin başarısı bol yapımlarından: 75. Cannes Film Festivali’nde Büyük Jüri Ödülü’nü aldı, Oscar’da ülkesi Belçika adına uluslararası film kategorisinde aday edildi, Avrupa Film Ödülleri’nde de beş kategoride yarıştı.
(22 puan, 5 liste)

㊽ Bad Education (2004, Pedro Almodóvar)

İlk 50’deki üçüncü ve son Almodóvar filmi Bad Education pek çok festivalde gösterilmesine karşına ödüle boğulmayan nadir işlerinden biri. 57. Cannes Film Festivali’nin açılışını yaparak da tarih yazdı ve Cannes’ı açan ilk İspanyol filmi oldu.
(21 puan, 4 liste)

㊾ The Rocky Horror Picture Show (1975, Jim Sharman)

Her yıl Cadılar Bayramı dahilinde gösterimleri yapılan kült klasik The Rocky Horror Picture Show, 2005 yılında seçildi ABD Ulusal Film Arşivi seçkisine. İlham olduğu sayısız film ve televizyon projesiyle birlikte tüm zamanların etkisi en büyük filmlerinden biri oldu.
(21 puan, 4 liste)

㊿ Days (2020, Tsai Ming-liang)

Pandemi başlamadan hemen önce yapılmış 70. Berlin Film Festivali’nde Teddy Ödülü’nü aldı Days. Tsai Ming-liang’ın kolektif 50’mizdeki ikinci filmi toplamda sadece 46 plandan oluşuyor.
(20.5 puan, 4 liste)

Katılımcıların tekil listeleri bir sonraki sayfada >>>

Sayfalar: 1 2