Maestro

Yönetmen: Bradley Cooper | Oyuncular: Bradley Cooper, Carey Mulligan, Matt Bomer, Vincenzo Amato, Greg Hildreth, Michael Urie, Brian Klugman, Nick Blaemire, Mallory Portnoy, Sarah Silverman, Yasen Peyankov, Zachary Booth | Senaryo: Bradley Cooper, Josh Singer | ABD | 129′ | Dram, Biyografi

Oscar için yanıp tutuşan ve bu uğurda bebekleri öpmekten geri kalmayanları düşündüğümüzde akla nedense ilk olarak Anne Hathaway, Amy Adams ya da ne bileyim Jessica Chastain geliyor. Sosyal medyanın bizi yönlendirmesiyle yalnızca kadınları hedef alan algıda bu tuzağa düşmemek tabii ki de bizim elimizde. Çünkü salonun diğer tarafında çiğ bizon eti yemesiyle övünen Leonardo DiCaprio, aylarca astral seyahatlerini çok merak ediyormuşuz gibi anlatan Matthew McConaughey, mübalağalı oyunculuğunun zorlukları altında eziliyormuş gibi yapan Eddie Redmayne de var. Bu yüzden Bradley Cooper’ın Maestro sebebiyle seyirciden gördüğü zorbalığı olağan ve hatta zamanlı karşıladığımı söyleyerek girmem gerek söze. Dokuzda sıfırlık skorunu değiştirmek üzere Jake Gyllenhaal’un tutku projesi olarak bildiğimiz, pek çok prestijli yönetmenin elinden de geçmiş bir biyografi için kamera arkasına geçti Cooper. İlk yönetmenlik deneyimi A Star Is Born’dan 5 sene sonra gelen yapım, Broadway ve Amerikan klasik müzik yakın tarihinin önemli orkestra şefi, besteci, yazar ve piyanist Leonard Bernstein’i konu alıyor. Klasik bir biyografi olmadığını ispatlamak için çok uğraşan Maestro’nun merkezinde yalnızca Bernstein mevcut değil ama. Bradley Cooper, Josh Singer’la birlikte kaleme aldığı senaryosunda Bernstein’in hayat arkadaşı Felicia Montealegre’nin perspektifine de önem veriyor ve hatta kimi zaman olanları Felicia’nın gözünden anlatıyor.

Martin Scorsese ve Steven Spielberg’ün yürütücü yapımcıları arasına adını yazdırdığı proje, baştan aşağı bir Oscar seçmesi olarak özetlenebilir esasında. Büyük dehanın müzik alanında başardıkları, kuir kimlikli bir ikon olarak görünürlüğüyle açtığı kapıları, Grammy’den Tony’e aldığı sayısız ödülü, ilham olduğu binlerce yapıtı umursuyormuş gibi değil film. Daha çok Bradley Cooper’a altın heykelcikle buluşması için bir alan yaratıyor. Tek planda çekilmiş hissi yaratan prologda hayatı ucu bucağı olmayan bir sahne olarak resmediyor, Leonard ile Felicia’nın tanıştığı ilk andan itibaren akıllara kazınacak kareler bırakıyor. Sözde büyük romantizmin yüzleşmeyle gölgelendiği Şükran Günü’ndeki dev Snoopy balonundan tutun Cooper’ın gittiği her yerde durmaksızın anlattığı Ely Katedrali’ndeki Mahler performansına kadar bir görkem budalalığıyla dolup taşmış Maestro. Leonard Bernstein mi anlatılıyor, yoksa Bradley Cooper’ın neler yapabileceği mi sahneye konuyor emin değilim.

Silver Linings Playbook’dan American Sniper’a, The Hangover’la gelen şöhretini daha saygın bir yere çekmeye ve tabir-i caizse adını temizlemeye çalışan Cooper’ın, tartışmalara yol açan burun prostetiğiyle birlikte ortaya koyduğu oyunculuk da En İyi Erkek Oyuncu kategorisini son yıllarda biyografilerle kazanmış isimlerden sermaye. Bu abartının karşısında, kanser yüzünden hayatını kaybeden Felicia Montealegre’yi öyle büyük bir incelikle canlandırıyor ki Carey Mulligan, filmi kurtaran da o oluyor aslında bir şekilde. Çünkü altın kokmayan, içerisinde insanlık barındıran tek katkı sevmelere doyamadığımız aktrisden geliyor. Kalanı düpedüz bir kakafoni. Düşünün, Leonard Bernstein’in biyografisinde müziğe duyduğu aşkı, kendi olmasını engelleyen bir dönemde yaşadığı buhranı, kulaklarından asla gitmeyen melodiyi anlayamıyoruz. Bütün betimlemelerindeki eksiklik, merkezine koyduğu çiftin bağını kavrayabilmemizi de güçleştiriyor. Cooper ve Mulligan ne kadar denese de Leonard ile Felicia’yı izlemiyoruz sanki onlar bir aradayken. Cömert bir aktrisin karşısında altın heykelciklere aç rol arkadaşının suni debelenmeleri domine ediyor sahneyi.

Matthew Libatique’in bu senaryoyu ve bencil yönetimi nötrleyen sinematografisi seyri kolaylaştırsa da bir büyük şikayetim daha mevcut: Amerikan kuir tarihinin parmakla gösterilecek sayılı isminden birini açılışta kaşla göz arasında yatağında bir erkek göstererek, sonrasında parkta karşılaştığı dostlarının çocuğuna “İki ebeveyninle de yattım.” dedirterek, bunların üstüne heteroseksüel bir kadının (ve ailesinin) ızdırabı olarak niteleyerek anlatmak hem çok demode, hem de bir hayli steril. Bir filmi olmadığı her şey üzerinden yermeyi kati surette istemesem de Hollywood’un bu ayıbı ilelebet kuir, mümkünse içinde bulunduğumuz dekata ait bir gözle yeniden anlatarak kapatması şart. Örneği de uzaklarda aramalarına gerek yok. Jonathan Larson’lı “tick… tick… BOOM!” ve Sondheim’ı anan Fosse/Verdon çok da uzaklarda değil.